Υπάρχει κάτι σχεδόν παράδοξο στο φαινόμενο της ακραίας ταύτισης με την επιτυχία τρίτων – ειδικά όταν πρόκειται για αθλητικές ομάδες, διάσημους καλλιτέχνες ή ακόμα και brands. Δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπεις ανθρώπους να πανηγυρίζουν έξαλλα, να μαλώνουν, να ξοδεύουν χρόνο και χρήματα υπερασπίζοντας μια οντότητα που δεν γνωρίζει καν την ύπαρξή τους.

Στην περίπτωση του αθλητισμού, το φαινόμενο αυτό φτάνει στο αποκορύφωμά του: ενήλικες που δουλεύουν σκληρά για έναν μισθό που μόλις καλύπτει τα έξοδά τους, σπαταλούν ώρες, ενέργεια και χρήματα για να πανηγυρίσουν το γκολ ενός 18χρονου, ο οποίος ήδη ζει μια ζωή που δεν θα πλησιάσουν ποτέ.

Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Και κυρίως, τι σημαίνει σε βαθύτερο ψυχολογικό επίπεδο για τον ίδιο τον άνθρωπο που συμμετέχει σε αυτό το παιχνίδι;

1. Η Ψευδαίσθηση της Συμμετοχής στην Επιτυχία

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μια φυσική τάση προς την ταύτιση. Όταν παρακολουθούμε έναν αθλητή, έναν καλλιτέχνη ή ακόμα και έναν επιχειρηματία να πετυχαίνει, ενεργοποιούνται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου σαν να συμμετείχαμε και εμείς σε αυτή την επιτυχία. Είναι μια μορφή έμμεσης νίκης, ένας μηχανισμός που παρηγορεί το μυαλό μας και μας κάνει να νιώθουμε ότι πετύχαμε κάτι – χωρίς να έχουμε κουνήσει ούτε το μικρό μας δάχτυλο.

Ωστόσο, υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ της ενεργούς επιτυχίας και της παθητικής ταύτισης με την επιτυχία των άλλων. Στην πρώτη περίπτωση, ο άνθρωπος παλεύει, αποτυγχάνει, προσπαθεί ξανά και χτίζει το δικό του μονοπάτι. Στη δεύτερη, η ταύτιση λειτουργεί σαν ένα ναρκωτικό: δίνει μια στιγμιαία αίσθηση ικανοποίησης, αλλά καταλήγει να σε κρατά στάσιμο.

2. Η Ανάγκη για Ψευδο-Ανώτερη Κοινωνική Θέση

Ένας άλλος σημαντικός λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αφιερώνονται τόσο πολύ στην επιτυχία κάποιου άλλου είναι η ανάγκη για κοινωνική ανωτερότητα. Στο πλαίσιο ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, το αν η ομάδα σου νικάει ή χάνει μεταφράζεται στο αν νικάς ή χάνεις κοινωνικά.

Αν η ομάδα σου νικήσει, νιώθεις ανώτερος από τους άλλους. Ξαφνικά, μπορείς να κοιτάξεις αφ’ υψηλού εκείνους που υποστηρίζουν την αντίπαλη ομάδα. Μπορείς να ειρωνευτείς, να κοροϊδέψεις, να επιβεβαιώσεις (έστω και για λίγο) ότι «εσύ διάλεξες σωστά».

Αλλά στην πραγματικότητα, τίποτα δεν έχει αλλάξει στη ζωή σου. Ο τραπεζικός σου λογαριασμός είναι ο ίδιος, η δουλειά σου είναι η ίδια, οι προσωπικές σου αποτυχίες είναι ακριβώς εκεί που τις άφησες.

Όλη αυτή η ψεύτικη αίσθηση νίκης είναι απλώς μια νοητική διαφυγή από τη σκληρή πραγματικότητα. Μια δικαιολογία για να μη δουλέψεις προς την πραγματική σου βελτίωση.

3. Το Βαθύτερο Υποσυνείδητο Μήνυμα: «Δεν Είμαι Φτιαγμένος για Μεγαλείο»

Όταν ξοδεύεις όλη σου την ενέργεια, το χρόνο και τα χρήματά σου στη λατρεία κάποιου άλλου, ο εγκέφαλός σου καταγράφει ένα ισχυρό υποσυνείδητο μήνυμα:

«Δεν είμαι φτιαγμένος για να πετύχω. Το μόνο που μου μένει είναι να ταυτιστώ με αυτούς που μπορούν.»

Σιγά-σιγά, αυτή η νοοτροπία γίνεται μέρος της ταυτότητάς σου. Αντί να βλέπεις την επιτυχία των άλλων ως έμπνευση, τη βλέπεις ως υποκατάστατο της δικής σου επιτυχίας. Και έτσι, κάθε χρόνο που περνάει, εδραιώνεις τον εαυτό σου σε μια θέση θεατή αντί για παίκτη.

Σκέψου το εξής:

• Ο 18χρονος που έβαλε το νικητήριο γκολ έφτασε εκεί γιατί επένδυσε ατελείωτες ώρες στη βελτίωση του εαυτού του.
• Ο κόσμος που τον ζητοκραυγάζει, δεν επένδυσε απολύτως τίποτα στη δική του προσωπική πρόοδο.

Το ερώτημα λοιπόν είναι: Θες να είσαι αυτός που πετυχαίνει ή αυτός που απλά πανηγυρίζει για τους πετυχημένους;

4. Πώς να Αντιστρέψεις Αυτό το Μοτίβο

Αν αναγνωρίζεις τον εαυτό σου σε αυτή τη συμπεριφορά, η λύση δεν είναι να νιώσεις ενοχές. Το να στηρίζεις μια ομάδα ή να απολαμβάνεις ένα άθλημα είναι φυσιολογικό. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η επιτυχία της ομάδας γίνεται το μόνο μέτρο προσωπικής αξίας.

Για να το αλλάξεις:

• Αντί να ταυτίζεσαι με την επιτυχία κάποιου άλλου, αναρωτήσου: Τι θα μπορούσα να κάνω εγώ για να κερδίσω το δικό μου “πρωτάθλημα”;
• Εστίασε στην προσωπική σου βελτίωση. Αντί να αφιερώνεις 5 ώρες την εβδομάδα σε debates για μια ομάδα, χρησιμοποίησέ τες για να μάθεις μια νέα δεξιότητα.
• Αναγνώρισε τη δική σου αξία. Δεν χρειάζεσαι μια εξωτερική νίκη για να νιώσεις σημαντικός.

Η πραγματική επιτυχία δεν αγοράζεται με φανέλες, εισιτήρια ή merch. Χτίζεται μέσα από καθημερινή, αδιάκοπη προσπάθεια προς τους δικούς σου στόχους.

Και όταν φτάσεις εκεί, δε θα χρειαστεί να ζητοκραυγάζεις για κανέναν άλλο. Θα είσαι εσύ αυτός που οι άλλοι θα ζητοκραυγάζουν.

AI’s Hot Take:

Αυτό είναι ένα podcast που δημιουργήθηκε από AI και συζητά το περιεχόμενο της ανάρτησης.